Poniżej prezentujemy najistotniejsze zmiany w przepisach podatkowych, począwszy od wprowadzonych od dnia 1 września 2019 r.

Nowy rejestr podatników VAT

W dotychczasowym stanie prawnym Szef Krajowej Administracji Skarbowej prowadził dwa wykazy podatników VAT, tj.:

• wykaz podatników, w odniesieniu do których naczelnik urzędu skarbowego nie dokonał rejestracji lub którzy zostali wykreśleni z rejestru jako podatnicy VAT,
• wykaz podatników, których rejestracja jako podatników VAT została przywrócona.

Począwszy od 1 września 2019 r. została stworzona jedna baza zawierająca wszystkie informacje o statusie podatników VAT. Informacje zamieszczone w wykazie można wyszukiwać według nr NIP, Regonu, numeru konta czy fragmentu nazwy (nazwiska) wyszukiwanego podmiotu. Wykaz ten prowadzi Szef Krajowej Administracji Skarbowej i dostępny jest pod poniższym linkiem: https://www.podatki.gov.pl/wykaz-podatnikow-vat-wyszukiwarka

Do dnia 31 grudnia 2019 r. korzystanie z tzw. „białej listy” kontrahentów VAT jest fakultatywne (i rekomendowane ze względu na ewentualne zarzuty niezachowania należytej staranności). Natomiast od 1 stycznia 2020 r. zapłata na rachunek kontrahenta, którego nie ma w wykazie będzie rodzić konkretne, negatywne skutki podatkowe w postaci:

• braku możliwości zaliczenia wydatku do kosztów podatkowych,
• ryzyka poniesienia solidarnej odpowiedzialności za zaległości kontrahenta w części dotyczącej VAT, który wynika z takiej płatności.

Podatnik będzie mógł się uchronić przed negatywnymi konsekwencjami w przypadku braku zapłaty na rachunek wskazany w wykazie podmiotów, nie mniej jednak pod warunkiem złożenia zawiadomienia o tym fakcie do naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla wystawcy faktury w terminie trzech dni od dnia zlecenia przelewu.

W kontekście powyższego wskazujemy, iż bezpośrednio przed dokonaniem płatności podatnicy będą zmuszeni samodzielnie zweryfikować czy rachunek bankowy kontrahenta jest zgłoszonym rachunkiem rozliczeniowym.

Zmiana definicji pierwszego zasiedlenia dla VAT

Zgodnie ze znowelizowaną od 1 września 2019 r.  definicją pierwszego zasiedlenia, do pierwszego zasiedlenia w rozumieniu VAT dochodzi również na skutek rozpoczęcia użytkowania budynków, budowli lub ich części na potrzeby własne podatnika. Tym samym usunięta została niezgodność obecnie obowiązującej definicji z przepisami unijnymi (stwierdzona wyrokiem TSUE z dnia 16.11.2017 r., C-308/16, Kozuba Premium Selection sp. z o.o. przeciwko Dyrektorowi Izby Skarbowej w Warszawie, EU:C:2017:869).

Obecnie przez pierwsze zasiedlenie rozumie się oddanie do użytkowania pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi lub rozpoczęcie użytkowania na potrzeby własne budynków, budowli lub ich części, po ich:

1. wybudowaniu lub
2. b) ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej;

Nowe kategorie podatników, które nie mogą korzystać ze zwolnienia podmiotowego VAT

Od dnia 1 września 2019 r. ze zwolnienia podmiotowego z VAT nie mogą również korzystać:

• podatnicy dokonujący na odległość dostawy preparatów kosmetycznych i toaletowych (PKWiU 20.42.1), komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych (PKWiU 26), urządzeń elektrycznych i nieelektrycznego sprzętu gospodarstwa domowego (PKWiU 27), maszyn i urządzeń, gdzie indziej niesklasyfikowanych (PKWiU 28),
• podatnicy dokonujący dostaw części do pojazdów samochodowych (PKWiU 45.3) oraz motocykli (PKWiU 45.4),
• podatnicy świadczący usługi ściągania długów, w tym factoringu.

Zmiany dotyczące wykreślania i przywracania podatnika do rejestru czynnych podatników VAT

Od dnia 1 września 2019 r. z art. 96 ust. 9a pkt 2 oraz art. 97 ust. 15 ustawy o VAT wyraźnie wynika, iż na ich podstawie z rejestru podatników VAT wykreślani są wyłącznie podatnicy składający „zerowe” deklaracje VAT, czyli takie, w których nie została wykazana ani sprzedaż, ani zakupy.

Również od tego dnia, niezłożenie deklaracji VAT za trzy kolejne miesiące lub jeden kwartał skutkuje wykreśleniem z rejestru podatników VAT. Dotychczas wykreśleniu z urzędu z rejestru VAT podlegał podatnik, który nie złożył deklaracji VAT za okres 6 kolejnych miesięcy lub za 2 kolejne kwartały.

Podatnik VAT, który został wykreślony z rejestru VAT wskutek nieskładania deklaracji VAT, ma możliwość jego przywrócenia do zarejestrowania jako podatnik VAT bez konieczności składania zgłoszenia rejestracyjnego, gdy wniosek o przywrócenie złoży nie później niż w terminie 2 miesięcy od dnia wykreślenia z rejestru jako podatnika VAT oraz najpóźniej wraz z tym wnioskiem złoży wszystkie brakujące deklaracje.

Niższa stawka PIT – 17% zamiast 18%

Od 1 października 2019 r. obowiązuje niższa stawka PIT 17% zamiast 18% oraz wyższe koszty uzyskania przychodu. Co istotne zmiana ta ma już znaczenie przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia pracowników czy zleceniobiorców za miesiąc wrzesień, które podlegają wypłacie w październiku.

Wprowadzenie obowiązku stosowania mechanizmu podzielonej płatności (MPP)

Od dnia 1 listopada 2019 r. MPP ma stać się obowiązkowy dla wszystkich płatności wynikających z faktur dokumentujących transakcje pomiędzy podatnikami, w których:

• przedmiotem są towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy o VAT; załącznik ten wymienia towary i usługi obecnie objęte mechanizmem odwrotnego obciążenia lub solidarną odpowiedzialnością jak również sprzedaż m.in. węgla i produktów węglowych, części i akcesoriów do pojazdów silnikowych oraz maszyn i urządzeń elektrycznych i ich części i akcesoriów, w sytuacji gdy
• jednorazowa wartość, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 15 tys. zł lub równowartość tej kwoty w walucie obcej.

Jednocześnie zostaje zniesiony obowiązek tzw. odwrotnego obciążenia dla polskich podatników VAT (rozliczenia B2B w odwrotnym obciążeniu z kontrahentami zagranicznymi pozostają bez zmian).

Obowiązek umieszczania na fakturach adnotacji „mechanizm podzielonej płatności”

Od dnia 1 listopada 2019 r. w przypadkach, w których obowiązkowo trzeba będzie stosować mechanizm podzielonej płatności, wystawiane faktury mają obowiązkowo zawierać adnotację „mechanizm podzielonej płatności”. Towarzyszyć temu ma rezygnacja ze stosowania na wystawianych fakturach adnotacji „odwrotne obciążenie”.

Sankcje dla podatników naruszających nowe obowiązki

Wskazać również należy, iż od dnia 1 listopada 2019 r. na podatników naruszających obowiązek dokonywania płatności z wykorzystaniem mechanizmu podzielonej płatności oraz na podatników naruszających obowiązek umieszczania na fakturach adnotacji „mechanizm podzielonej płatności” będzie nakładana sankcja w postaci dodatkowego zobowiązania podatkowego (sankcja nie będzie jednak dotyczyć osób fizycznych, które za ten sam czyn ponoszą odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe albo za przestępstwo skarbowe). Wysokość tego dodatkowego zobowiązania podatkowego wynosi 30% kwoty podatku wykazanego na fakturze, której dotyczy płatność.

Dodatkowo wskazać należy, iż od 1 stycznia 2020 r. nie będzie również kosztem podatkowym płatność otrzymanej faktury z informacją „mechanizm podzielonej płatności”, jeżeli nabywca nie zastosuje mechanizmu podzielonej płatności. 

Zbiorcze przelewy w ramach mechanizmu podzielonej płatności

Począwszy od dnia 1 listopada 2019 r. w ramach mechanizmu podzielonej płatności będzie można opłacić jednym komunikatem przelewu dwie lub więcej faktur w ramach 1 okresu rozliczeniowego.

Zniesienie dolnego limitu, od którego ma być stosowana odpowiedzialność solidarna

Obecnie odpowiedzialność solidarna nabywców towarów wrażliwych może mieć miejsce, jeżeli wartość towarów, o których mowa w załączniku nr 13 do ustawy o VAT, nabywanych od jednego podmiotu dokonującego ich dostawy, bez kwoty podatku przekroczyła w danym miesiącu kwotę 50 000 zł. Natomiast począwszy od 1 listopada 2019 r. ustawodawca odstąpił od określania dolnego limitu, od którego ma być stosowana odpowiedzialność solidarna. Zatem po zmianie odpowiedzialność ta będzie stosowana od tzw. złotówki.

Co więcej, od 1 listopada 2019 r. likwiduje się kaucję gwarancyjną, a więc nie będzie możliwe wyłączenie stosowania przepisów o odpowiedzialności solidarnej nabywcy towarów poprzez jej złożenie.

Rozszerzenie możliwości wykorzystania środków zgromadzonych na rachunku VAT

Od 1 listopada 2019 r. przedsiębiorcy, którzy otrzymują zapłatę w systemie mechanizmu podzielonej płatności, poza opłacaniem VAT z faktur otrzymanych od kontrahentów, VAT do urzędu skarbowego oraz odsetek od należnego podatku VAT i dodatkowego zobowiązania podatkowego, środki zgromadzone na rachunku VAT będą mogli wykorzystać również na zapłatę:

• podatku VAT z tytułu importu, odsetek za zwłokę w zapłacie podatku VAT oraz dodatkowego zobowiązania podatkowego,
• podatku dochodowego od osób prawnych oraz zaliczek na ten podatek, a także odsetek za zwłokę w podatku dochodowym od osób prawnych oraz odsetek od zaliczek na ten podatek,
• podatku dochodowego od osób fizycznych oraz zaliczek na ten podatek, a także odsetek za zwłokę w podatku dochodowym od osób fizycznych oraz odsetek od zaliczek na ten podatek,
• podatku akcyzowego, przedpłat podatku akcyzowego, wpłat dziennych, a także odsetek za zwłokę w podatku akcyzowym oraz odsetek od przedpłat podatku akcyzowego,
• należności celnych oraz odsetek za zwłokę od tych należności,
• składek ZUS.

Wprowadzenie wiążącej informacji stawkowej

Końcowo pragniemy również wskazać, iż od 1 listopada 2019 r. podatnicy VAT będą mogli korzystać z nowej instytucji, tj. wiążącej informacji stawkowej (WIS). Będzie to urzędowe potwierdzenie prawidłowości stosowanej stawki VAT. Opłata za wniosek o wydanie WIS wyniesie 40 zł.

Jeżeli są Państwo zainteresowani uzyskaniem szczegółowych lub dodatkowych informacji, prosimy o kontakt z Działem Doradztwa Podatkowego DMS TAX wraz ze wskazaniem istniejących wątpliwości lub zagadnienia do opracowania.

Zachęcamy do pobrania materiału w formacie pdf. Jeżeli są Państwo zainteresowani uzyskaniem  dodatkowych informacji, prosimy o kontakt e-mail wraz ze wskazaniem istniejących wątpliwości lub zagadnień do opracowania.